Wynagrodzenie prowizyjne i akordowe w wynagrodzeniu urlopowym

Zarówno prowizja, jak i wynagrodzenie akordowe stanowią zmienne składniki wynagrodzenia. Najczęściej wypłacane są one za okresy miesięczne. Podlegają wówczas uwzględnieniu w podstawie wynagrodzenia urlopowego. Pracodawca nie może, nawet poprzez wprowadzenie odpowiednich postanowień w regulaminie wynagradzania, wyłączyć tych składników z podstawy wynagrodzenia za urlop.

Wynagrodzenie urlopowe

Jak wynika z art. 172 K.p. za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował.

Szczegółowo kwestię uwzględniania poszczególnych składników płacy w wynagrodzeniu urlopowym reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 r. nr 2, poz. 14 ze zm.). W § 8 rozporządzenia określono zasadę uwzględniania zmiennych miesięcznych składników wynagrodzenia w wynagrodzeniu urlopowym. Stanowi on, że składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, z wyjątkiem stałych miesięcznych, przyjmuje się przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. W razie gdyby wysokość tych składników ulegała znacznym wahaniom, to przyjmuje się je przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie nieprzekraczającym 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu. Natomiast § 6 powołanego rozporządzenia wymienia katalog świadczeń, które podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego. Nie ma wśród nich prowizji ani wynagrodzenia akordowego. Dlatego pracodawca nie może wyłączyć prowizji i wynagrodzenia akordowego (zmienne miesięczne składniki wynagrodzenia) z podstawy wymiaru wynagrodzenia za urlop.

Prowizja

Wynagrodzenie prowizyjne ustala się jako procent od wartości wykonanej pracy. Podstawą do jego obliczenia jest najczęściej wielkość obrotu, uzyskanego dochodu, wartości sprzedanych towarów, usług lub liczba pozyskanych klientów. Zdarza się, że jest ono jednym ze składników wynagrodzenia pracownika, na które składa się stawka zasadnicza i prowizja. W takim przypadku suma obu składników w miesiącu nie może wynieść mniej niż wynagrodzenie minimalne.

Wynagrodzenie prowizyjne stanowi zmienny składnik wynagrodzenia, gdyż przysługuje pracownikom za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, choć może mieć w poszczególnych miesiącach zróżnicowaną wysokość.

Istotę wynagrodzenia prowizyjnego wyjaśnił Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 8 czerwca 1993 r., sygn. akt III AUr 199/93, uznając, że: "(...) taka forma płac stosowana jest gdy pracownik działa w imieniu zakładu pracy, zaś jego wynagrodzenie zależne jest od kwot pieniężnych, na które opiewają określone transakcje lub czynności, zaś stawka takiego wynagrodzenia nie odnosi się do konkretnych kwot, te są bowiem w chwili zawierania umowy nieznane, ale regulowana jest odpowiednim procentem od obrotu lub dochodu".

Wynagrodzenie akordowe

W systemie akordowym wysokość wynagrodzenia pracowników zależy zasadniczo od wyników ich pracy. System ten zakłada wynagradzanie pracowników według stawek akordowych mierzonych ilością pracy (produktów lub operacji) możliwej do wykonania w określonej jednostce czasu pracy bądź jednostkową ceną za wykonanie określonej ilości pracy, przy ustaleniu minimalnej stawki wynagrodzenia godzinowego gwarantowanej pracownikowi na wypadek braku pracy (przestoju). Tak uznał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do wyroku z dnia 21 września 2001 r., sygn. akt I PKN 626/00. Ponadto stwierdził, że akordowy system wynagradzania pracowników nie może obowiązywać bez wprowadzenia norm pracy. Norma pracy kształtuje wysokość odpowiadającego tej pracy wynagrodzenia i stanowi tym samym podstawowy element akordowej formy wynagradzania. Przy czym stawka akordowa powinna wynikać z wysokości wynagrodzenia za wykonanie obowiązującej normy (przykład).

Obliczanie wynagrodzenia urlopowego

Wynagrodzenie urlopowe oblicza się:

dzieląc podstawę wymiaru przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona ta podstawa, a następnie
mnożąc tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w czasie urlopu w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu (§ 9 powołanego rozporządzenia).

Przykład

Pracownik zatrudniony na pełny etat otrzymuje wynagrodzenie akordowe oraz wynagrodzenie stałe miesięczne w wysokości 1.800 zł. W lutym 2017 r. korzystał z 6 dni (48 godzin) urlopu wypoczynkowego. Za 3 miesiące poprzedzające korzystanie z urlopu za zapakowane towary otrzymał wynagrodzenie akordowe w następujących wysokościach: za listopad 2016 r. - 900 zł (zapakowane 300 szt.), za grudzień 2016 r. - 1.050 zł (zapakowane 350 szt.), a za styczeń 2017 r. - 810 zł (zapakowane 270 szt.). Wynagrodzenie jest płatne w ostatnim dniu roboczym miesiąca kalendarzowego.

Wynagrodzenie urlopowe ze składników zmiennych za luty 2017 r. wyniesie:

(900 zł + 1.050 zł + 810 zł) : (160 godz. + 168 godz. + 168 godz.) = 5,56 zł;

5,56 zł × 48 godz. = 266,88 zł.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.)