kodeks pracy, prawo pracy, kodeks pracy 2024 tekst jednolity
lupa
A A A

Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 16 (514) z dnia 10.08.2020

Możliwość przeprowadzania przez pracodawców prewencyjnych badań trzeźwości kierowców pojazdu

Ze względów bezpieczeństwa pasażerów przed każdym rozpoczęciem pracy przez kierowców pojazdów autobusowych sprawdzamy ich trzeźwość. Czy postępowanie to jest zgodne z prawem?

Kwestia poddawania pracowników prewencyjnym badaniom alkomatem nie została wprost uregulowana przepisami, dlatego oceniając postępowanie pracodawcy należy kierować się poglądami doktryny oraz orzecznictwa. Prawo przewiduje jedynie możliwość sprawdzania nietrzeźwości w razie uzasadnionego podejrzenia, że pracownik się w takim stanie znajduje lub gdy spożywał alkohol na terenie zakładu pracy.

Gdy pracodawca w sposób uzasadniony nabierze podejrzenie, że pracownik przystąpił do pracy w stanie nietrzeźwości lub że na terenie zakładu pracy spożywał alkohol, ma obowiązek niedopuszczenia go do wykonywania pracy. Tak stanowi art. 17 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2277 z późn. zm.), dalej ustawy o wychowaniu w trzeźwości. Decyzję powyższą może podjąć kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona. Zdaniem Sądu Najwyższego, wydanie przez pracodawcę polecenia zaprzestania pracy pracownikowi, wobec którego zachodzi uzasadnione podejrzenie spożywania alkoholu w czasie pracy nie wymaga zachowania szczególnej formy (por. wyrok SN z 11 lutego 2000 r., sygn. akt II UKN 401/99, OSNP 2001/15/498). Wystarczające jest już samo domniemanie spożywania alkoholu, aby móc nakazać zatrudnionemu opuszczenie stanowiska pracy, przy czym okoliczności stanowiące podstawę decyzji powinny być podane pracownikowi do wiadomości. Dodatkowo, takie zachowanie zatrudnionego należy traktować jako ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych.

Zwracamy uwagę! Zarówno pracodawca, jak i sam pracownik mogą żądać sprawdzenia stanu trzeźwości. Badanie to należy wykonać zgodnie z wytycznymi zawartymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie badań na zawartość alkoholu w organizmie (Dz. U. poz. 2472), o czym stanowi art. 17 ust. 3 w zw. z art. 47 ust. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości.

Stawianie się do pracy w stanie nietrzeźwym lub spożywanie alkoholu w miejscu i czasie pracy jest ciężkim naruszeniem obowiązków pracowniczych i dlatego może stanowić podstawę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 K.p. (por. wyrok SN z 18 maja 1983 r., sygn. akt I PRN 74/83, OSP 1984/6/136).

Nieco inaczej jest z wykonywaniem badania trzeźwości w sposób prewencyjny, o które pyta Czytelnik. Ze względu na brak uregulowań prawnych w tym zakresie prawidłowość postępowania pracodawcy należałoby oceniać ważąc dwa dobra: z jednej strony dobro osobiste samego kierowcy, z drugiej zaś zdrowie i życie pasażerów.

Więcej przeczytasz w Stanowisko UODO cytowaliśmy
UiPP nr 14/2019, str. 67-68, natomiast
stanowisko MRPiPS w UiPP nr 19/2019, str. 66-67.

Zdaniem UODO informacja o stanie trzeźwości pracownika jest daną o jego zdrowiu, która należy do danych szczególnej kategorii (a zatem stanowi dobro osobiste pracownika). Stanowisko to potwierdziło Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Poza tym, zdaniem organów, omawiane kwestie zostały kompleksowo określone w ustawie o wychowaniu w trzeźwości. W akcie prawnym, na który powołuje się UODO oraz Ministerstwo mowa jest jedynie o badaniu następczym, a zatem w sytuacji, gdy istnieje uzasadnione podejrzenie o to, iż pracownik jest nietrzeźwy. Brak jest w niej natomiast wskazówek co do dokonywania badań zapobiegawczych. Zatem biorąc pod uwagę przytoczone stanowiska, prewencyjnego badania stanu trzeźwości pracownika nie można uznać za legalne.

Przyjmując, że stan nietrzeźwości pracownika jest daną szczególnej kategorii, jego kontrola będzie mogła się odbyć jedynie z inicjatywy pracownika albo za jego zgodą (art. 221a K.p.), przy czym ze względu na trudność w wykazaniu, iż taka zgoda była dobrowolna, uzasadnione jest przyjęcie pierwszego z rozwiązań. Jeżeli jednak z jakiegoś powodu pracownik dobrowolnie nie podda się badaniu alkomatem, jego zachowanie nie będzie mogło stanowić podstawy do wyciągnięcia negatywnych konsekwencji.

Ważne: Zgoda nie może stanowić ważnej podstawy prawnej przetwarzania danych osobowych w sytuacji, w której istnieje wyraźny brak równowagi między osobą, której dane dotyczą, a administratorem, stąd w opisywanej sytuacji jako podstawa wykonywania badań byłaby wątpliwa.

Zdaniem niektórych autorów nie można wykluczyć, iż podstawę do wykonywania prewencyjnych badań alkomatem może stanowić art. 6 ust. 1 lit. f RODO. Zgodnie z nim przetwarzanie należy uznać za zgodne z prawem, jeżeli jest ono niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub osobę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą. Z doniesień prasowych wynika, że resort pracy podjął prace zmierzające do uregulowania tej kwestii.

www.KodeksPracy.pl - Bezpieczeństwo i higiena pracy:

 Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz,
wejdź do serwisu
www.VademecumBHP.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

listopad 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
13
14
16
17
18
19
21
22
23
24
26
27
28
29
30
ASYSTENT GOFIN - Darmowa aplikacja dla Księgowych
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Vademecum Kadrowego - kompleksowo opracowane zagadnienia z prawa pracy
Wszystko o urlopach pracowniczych - wypoczynkowy, bezpłatny, macierzyński, szkoleniowy
UMOWA O PRACĘ - druk, przykład. Wypowiedzenie (rozwiązanie) umowy o pracę.

GOFIN PODPOWIADA - Prawo pracy

Kompleksowe opracowania tematyczne

WSKAŹNIKI - Prawo pracy

Bieżące wskaźniki wraz z archiwum

Sklep internetowy - sklep.gofin.pl
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - dopasowania reklam w serwisach społecznościowych,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych oraz do śledzenia użytkowników, kliknięć i konwersji wyświetlanych reklam w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.