Rozliczenie czasu pracy po zakończeniu okresu rozliczeniowego

Zatrudniamy pracowników w podstawowej organizacji czasu pracy od poniedziałku do piątku po 8 godzin na dobę. Soboty są dniami wolnymi od pracy. Obowiązują ich 3-miesięczne okresy rozliczeniowe. Jeden z pracowników w okresie rozliczeniowym przypadającym od lipca do września 2020 r. oprócz godzin rozkładowych pracował też w nadgodzinach dobowych oraz w 2 wolne soboty. Jak rozliczyć czas pracy pracownika w tym okresie rozliczeniowym?

Pracodawca po zakończeniu każdego okresu rozliczeniowego ma obowiązek rozliczyć czas pracy danego pracownika. Musi więc m.in. ustalić, czy doszło do przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy.

Nadgodziny dobowe rozlicza się po zakończeniu każdego miesiąca pracy, natomiast przekroczenia średniotygodniowe można ustalić dopiero po zakończeniu okresu rozliczeniowego. Za przekroczenie normy dobowej i przedłużonego dobowego wymiaru czasu pracy przysługuje pracownikowi dodatek do wynagrodzenia bądź czas wolny (art. 151¹ § 1 K.p. i art. 151² K.p.).

Przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy najczęściej powstają, gdy pracownik świadczy pracę w dniu wolnym z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy i nie otrzyma w zamian innego dnia wolnego od pracy. Przekroczenia średniotygodniowe mogą też powstać, jeżeli praca przypadnie w tzw. czarnych dziurach, czyli pomiędzy dobami pracowniczymi danego pracownika. Wystąpienie takich przekroczeń należy pracownikowi zrekompensować. Za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% (art. 151¹ § 2 K.p.).

Do ustalenia przekroczeń przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy stosuje się metodę wyliczenia tych nadgodzin prezentowaną przez Państwową Inspekcję Pracy. Polega ona na:

odjęciu od liczby godzin faktycznie przepracowanych w danym okresie rozliczeniowym liczby godzin nadliczbowych z przekroczenia dobowego, a następnie
odjęciu od otrzymanego wyniku liczby godzin pracy zaplanowanych zgodnie z wymiarem na dany okres rozliczeniowy.

Uzyskana liczba godzin będzie stanowiła godziny nadliczbowe z przekroczeń tygodniowych.

Przykład

Pracownik jest zatrudniony na pełny etat i wykonuje pracę od poniedziałku do piątku po 8 godzin na dobę (soboty są dniami wolnymi z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy). Obowiązują go 3-miesięczne okresy rozliczeniowe, liczone od stycznia. W okresie rozliczeniowym obejmującym lipiec-wrzesień 2020 r. pracownik przepracuje wszystkie godziny rozkładowe (520 godz.). Dodatkowo w sierpniu 2020 r. pracował przez 4 dni po 2 godziny w normalnych dniach roboczych po zakończeniu dniówki roboczej. Z kolei we wrześniu 2020 r. pracował dodatkowo przez 4 dni po 2 godziny w normalnych dniach roboczych po zakończeniu swojej dniówki oraz w 2 wolne soboty po 6 godzin.

Praca w sierpniu i wrześniu 2020 r. w wymiarze przekraczającym normę dobową stanowiła nadgodziny dobowe. Przy czym w sierpniu 2020 r. pracownik otrzymał za nadgodziny dodatek do wynagrodzenia. Za pracę w 2 wolne soboty we wrześniu 2020 r. pracownik nie otrzymał w zamian innych dni wolnych.

Ustalenie nadgodzin średniotygodniowych na zakończenie okresu rozliczeniowego przypadającego 30 września 2020 r.:

(520 godz. + 16 godz. + 12 godz.) - 16 nadgodzin dobowych - 520 godz. rozkładowych = 12 godz.

Za nadgodziny te należy wypłacić pracownikowi 100% dodatki do wynagrodzenia. Natomiast za 8 godzin przekroczeń dobowych z września 2020 r. należy wypłacić dodatki do wynagrodzenia lub udzielić czasu wolnego.