Czas pracy przy wykonywaniu czynności w ramach umowy o świadczenie usług

Czy zlecając w ramach umowy o świadczenie usług czynności konserwatorskie w organizacji nawet do 15 godzin na dobę, nie naruszamy norm czasu pracy?

Nie, gdyż zleceniobiorców nie obowiązują "pracownicze" normy czasu pracy, chyba że wprowadzono je do umowy o świadczenie usług.

W ramach umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu, przyjmujący zobowiązuje się do dokonania określonej czynności (art. 734 § 1 w zw. z art. 750 K.c.). Z art. 735-751 K.c. oraz z orzecznictwa wynika, że tego rodzaju umowa charakteryzuje się:

starannością działania, względem której ograniczono odpowiedzialność zleceniobiorcy (por. wyrok SA w Gdańsku z 9 stycznia 2013 r., sygn. akt III AUa 1123/12 i postanowienie SN z 3 lipca 2012 r., sygn. akt II UK 60/12),
możliwością powtarzalności w umówionym czasie (por. wyrok NSA z 21 maja 2020 r., sygn. akt II GSK 12/20),
odpłatnością, chyba że strony zastrzegą inaczej,
osobistą realizacją zlecenia/usługi, z możliwością warunkowego powierzenia go innej osobie,
samodzielnością w kształtowaniu sposobu, miejsca i czasu realizacji (por. wyrok SN z 22 kwietnia 2015 r., sygn. akt II PK 153/14, OSP 2016/6/62),
braku podporządkowania pomimo zachowania przez zleceniodawcę możliwości ogólnej kontroli (por. wyrok SN z 28 czerwca 2011 r., sygn. akt II PK 9/11).

Przede wszystkim obejmuje ją jednak zasada swobody umów.

Ważne: Strony zawierające umowę prawa cywilnego mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353¹ K.c.).

Jest to reguła całkowicie odmienna od przyjętej w stosunkach pracy, które podlegają szczególnej ochronie ustawodawczej. Pracownika postrzega się bowiem jako słabszą stronę stosunku pracy, wymagającą zabezpieczenia, w ramach którego zagwarantowano mu konstytucyjne prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów oraz maksymalnych norm czasu pracy, które określa ustawa (art. 66 ust. 2 Konstytucji RP). Tą ustawą jest Kodeks pracy, który ogranicza czas pracy zasadniczo do 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 129 § 1 K.p.).

Powyższe nie dotyczy zleceniobiorcy i to pomimo, że także tę grupę w ostatnich latach objęto pewną ochroną, wprowadzając między innymi możliwość przystąpienia do struktur związkowych oraz kas zapomogowo-pożyczkowych, czy też gwarantując minimalną stawkę godzinową, a w konsekwencji tego, konieczność dokumentowania czasu poświęconego na wykonanie zadań. Nie należy przy tym mylić tego formularza z ewidencją czasu pracy, o której mowa w § 6 pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej (Dz. U. poz. 2369). Służy on bowiem innemu celowi - potwierdzeniu wypłaty wynagrodzenia co najmniej na poziomie minimalnym.

Zwracamy uwagę! Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, o których mowa w art. 207 § 2 K.p., osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą (art. 304 § 1 K.p.). Nie istnieje zbliżona norma w zakresie czasu pracy.