Wymiar czasu pracy pracownika młodocianego, w tym w okresie ferii

1) Zatrudniamy pracowników młodocianych na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Jaki czas pracy obowiązuje ich w okresie ferii szkolnych? Czy ma do nich zastosowanie art. 200² § 3 K.p.?

Osoby młodociane (15-18 lat) mogą być zatrudnione na dwa sposoby: w celu o przygotowania zawodowego i wykonywania prac lekkich. To determinuje ich czas pracy.

Przepis art. 202 § 3 K.p. nakazuje wliczanie do czasu pracy młodocianego zatrudnionego w celu przygotowania zawodowego czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy (dalej czas nauki).

MRiPS Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z 2010 r. (znak PIP 2010/257/7, dalej zwanym pismem resortu pracy) stwierdziło, że: "(...) czas nauki w szkole (czas dokształcania teoretycznego) jest traktowany jako czas pracy młodocianego. (...)". W konsekwencji uwzględnia się go w maksymalnym wymiarze czasu pracy, który wynosi:

6 godzin na dobę i 30 godzin na tydzień - w przypadku młodocianego do 16. roku życia (art. 202 § 1 K.p. oraz pismo resortu pracy),
8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo - dla młodocianego powyżej 16. roku życia (art. 202 § 2 K.p. oraz pismo resortu pracy).

Taki wymiar czasu pracy obowiązuje ww. młodocianych w okresie ferii szkolnych, jeżeli nie korzystają z urlopu wypoczynkowego lub bezpłatnego. Nie dotyczy ich art. 200² § 3 K.p. Przepis ten określa bowiem wymiar czasu pracy podczas ferii szkolnych pracowników młodocianych zatrudnionych przy pracach lekkich w wysokości: 6 godzin na dobę w przypadku młodocianego w wieku do 16 lat i 7 godzin na dobę dla młodocianych od 16. roku życia, a tygodniowo dla obydwu grup wiekowych 35 godzin. W odniesieniu do młodocianych zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego taka regulacja jest zbędna. Na podstawie art. 198 K.p. pracodawca ma obowiązek zwolnić młodocianego od pracy na czas potrzebny do wzięcia udziału w zajęciach szkoleniowych w związku z dokształcaniem się. Skoro w okresie ferii szkolnych takie zajęcia się nie odbywają, to wymiar czasu pracy wskazany w art. 202 K.p. ma być w całości zrealizowany u pracodawcy.

2) Czy młodocianemu można udzielić na jego wniosek urlopu bezpłatnego, poza sytuacją określoną w art. 205 § 4 K.p.?

Tak, pracownik młodociany może zawnioskować o urlop bezpłatny na ogólnych zasadach wskazanych w art. 174 K.p. Pracodawca dysponuje w tym przypadku swobodą decyzyjną co do jego przyjęcia lub odrzucenia. Gdy go zaakceptuje, nie zaliczy okresu tego urlopu do stażu pracy wpływającego na uprawnienia pracownicze.

Wniosek o urlop bezpłatny w czasie ferii na podstawie art. 205 § 4 K.p. może złożyć młodociany, który jest uczniem szkoły dla pracujących. Ma prawo wystąpić, licząc łącznie z urlopem wypoczynkowym, o nie więcej niż 2 miesiące. Pracodawca musi uwzględnić jego wniosek, a następnie wliczyć wykorzystany urlop do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze młodocianego.

3) Jaki jest limit zatrudnienia pracowników młodocianych w celu przygotowania zawodowego?

Nie ma żadnego limitu umów o pracę w celu przygotowania zawodowego (dalej zwana umową o przygotowanie zawodowe). Pracodawca może zawrzeć z młodocianymi ich dowolną liczbę, a ponadto gdy zatrudni więcej młodocianych niż potrzebuje, ma prawo zastosować w miejsce zasadniczo obligatoryjnych umów na czas nieokreślony umowy terminowe. Pozwala mu na to § 9 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz. U. z 2018 r. poz. 2010 z późn. zm.). Przepis ten wskazuje, że umowa na czas określony:

może być zawarta tylko w przypadku zatrudniania przez pracodawcę większej liczby młodocianych w celu nauki zawodu, niż wynika to z jego potrzeb,
ma trwać nie krócej niż okres kształcenia lub okres kształcenia wymagany do przystąpienia do egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł czeladnika,
nie podlega limitowi 3/33 (maksymalnie 3 umowy i łącznie 33 miesiące zatrudnienia terminowego między tym samym pracodawcą i pracownikiem) wskazanemu w art. 25¹§ 1 K.p. (por. odpowiedź MRPiPS na pytanie naszego Wydawnictwa z 26 sierpnia 2020 r., cyt. w UiPP nr 19/2020, str. 25).

Nie wskazuje natomiast kryteriów do oceny potrzeb pracodawcy i zasad ich przekroczenia. Zatem nawet przyjęcie jednego pracownika na umowę o przygotowanie zawodowe w celu nauki zawodu może spełniać warunki wskazanego przepisu.