Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 23 (281) z dnia 1.12.2010

Wymiar czasu pracy w 2011 r.

Wymiar czasu pracy jest to liczba godzin i dni przypadających do przepracowania w danym okresie rozliczeniowym. Metodykę obliczenia obowiązującego pracownika wymiaru czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym dla większości systemów czasu pracy reguluje art. 130 ustawy z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.). Jedynie wobec pracowników zatrudnionych w ruchu ciągłym stosuje się art. 138 K.p.

Wymiar czasu pracy na dany okres rozliczeniowy ustala się mnożąc 40 godzin (przeciętną dopuszczalną liczbę godzin pracy w tygodniu) przez liczbę pełnych tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin (norma dobowa) i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku (tzw. dni wystających poza pełne tygodnie).

Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Jednak, jeżeli zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy święto przypada w dniu wolnym od pracy, wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, to nie obniża ono wymiaru czasu pracy.

Tak wynika z art. 130 K.p. w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2011 r. nadanym ustawą z dnia 24 września 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (do dnia oddania niniejszego numeru czasopisma do druku ustawa nie została ogłoszona w Dzienniku Ustaw).

W świetle powyższego, pracodawcy nie będą już "oddawali" dnia wolnego za święto, które przypada w dzień wolny od pracy z tytułu rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy.

Na mocy powołanej ustawy z dnia 24 września 2010 r. zmieniono również ustawę z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz. U. nr 4, poz. 28 z późn. zm.) dodając w wykazie dni wolnych od pracy przypadające na 6 stycznia - Święto Trzech Króli.

Poniżej i na następnych stronach prezentujemy wymiar czasu pracy obowiązujący w 2011 r. u pracodawcy, który wyznaczył sobotę jako dzień wolny od pracy z tytułu rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy.

Jednomiesięczne okresy rozliczeniowe

Trzymiesięczne okresy rozliczeniowe

Czteromiesięczne okresy rozliczeniowe

Sześciomiesięczne okresy rozliczeniowe

Dwunastomiesięczny okres rozliczeniowy

Zwracamy uwagę! Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej już na etapie prac nad zmianą artykułu 130 K.p. zwróciło uwagę, że nieobniżanie wymiaru czasu pracy za święto przypadające w dniu wolnym dla pracownika z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy jest:

• niezgodne z Konstytucją gwarantującą pracownikom prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy (art. 66 ust. 2 Konstytucji) oraz

 
• z wyrażanym przez Trybunał Konstytucyjny i Sąd Najwyższy poglądem, zgodnie z którym pracownik nie ma obowiązku odpracowywania dnia świątecznego, natomiast pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi - poza wolną niedzielą i świętem - dzień wolny od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.

Dodatkowo Ministerstwo zwróciło uwagę, że skutkiem zmiany art. 130 K.p. może być różny wymiar czasu pracy dla pracowników zatrudnionych u różnych pracodawców, a nawet dla grup pracowników zatrudnionych u tego samego pracodawcy. Ze względu na swobodę pracodawcy w wyznaczaniu terminów dni wolnych od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy wskazane dni wolne mogą przypadać od poniedziałku do soboty. Zatem od terminów ich wyznaczenia zależeć będzie wymiar czasu pracy konkretnego pracownika. Jeżeli przypadną one w dni świąteczne - wymiar ten będzie wyższy, co oznacza, że faktycznie pracownik będzie odpracowywał święto. Ponadto Ministerstwo wskazało na realne niebezpieczeństwo uznania nowych zasad obliczania wymiaru czasu pracy za nierówne traktowanie pracowników, zwłaszcza w zakresie liczby dni wolnych od pracy oraz wysokości wynagrodzenia za pracę. W praktyce bowiem, pracownik skorzysta z mniejszej liczby dni wolnych od pracy, jeżeli pracodawca zaplanuje dla niego dni wolne z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy w święta. Z kolei pracownicy, którzy zgodnie z nowymi zasadami obliczania wymiaru czasu pracy, będą odpracowywać święta i z tego tytułu pracować dłużej, nie otrzymają wyższego wynagrodzenia, jeżeli są opłacani stawką miesięczną w stałej wysokości.

Stanowisko Ministerstwa dostępne jest na stronie internetowej www.mpips.gov.pl.