Uregulowania wewnątrzzakładowe w sprawie podnoszenia kwalifikacji zawodowych
Przepisy kodeksowe nie określają procedury inicjowania przez pracodawcę i występowania przez pracowników o zgodę na kształcenie w trybie art. 1031-1035 K.p. ani nie wprowadzają żadnych wzorów, w tym umowy o podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Pracodawca może (nie musi) uregulować różne kwestie związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych w przepisach wewnątrzzakładowych (dalej łącznie zwane zagadnieniami o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych), w tym:
- procedurę uruchamiania (z inicjatywy lub za zgodą pracodawcy) podnoszenia kwalifikacji zawodowych (dalej zwaną również procedurą),
- rodzaje świadczeń dodatkowych i reguły ich przyznawania,
- dodatkowy czas/dni wolne od pracy o charakterze odpłatnym lub nieodpłatnym.
Musi przy tym zachować zasady korzystności dla pracownika i równości w zatrudnieniu (art. 9 § 2-3 K.p.).
1. Regulacje w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych
Miejsce i sposób uregulowania zagadnień o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych zależy od decyzji pracodawcy oraz obowiązujących u niego dokumentów wewnętrznych. Jeżeli jest objęty układem zbiorowym lub ma obowiązek posiadania regulaminu pracy i chce w takim dokumencie umieścić postanowienia o powyższych zagadnieniach, musi przygotować ich projekt, a następnie przestrzegać następujących zasad:
rodzaje działań | układ zbiorowy pracy | regulamin pracy | |||||||||||||||
tryb ustalenia postanowień dotyczących procedury | rokowania pracodawcy ze związkami zawodowymi (art. 2419 § 1 zd. 2 w zw. z art. 2412 K.p.) |
|
|||||||||||||||
forma postanowień dotyczących procedury | protokół dodatkowy wpisany do rejestru układów (art. 2419 § 1 w zw. z art. 24111 K.p.) | porozumienie osiągnięte z organizacjami związkowymi lub aneks samodzielnie przygotowany przez pracodawcę w okolicznościach, o których mowa w pkt. 2, wiersz pierwszy tabeli (art. 1042 K.p.) | |||||||||||||||
data wejścia w życie dotyczących procedury | dzień ustalony w protokole dodatkowym, lecz nie wcześniej niż dzień jego zarejestrowania (art. 24112 § 1 K.p.) | po upływie 2 tygodni od dnia podania treści aneksu do wiadomości pracowników, w sposób przyjęty u pracodawcy (art. 1043 § 1 K.p.) |
Układ zbiorowy pracy i regulamin pracy mają status źródła prawa (art. 9 ust. 1 K.p.). Będzie nim też regulamin kształcenia i dokształcania pracowników oraz regulamin szkoleń pracowniczych, jeśli pracodawca zdecyduje o wydaniu jednego z nich lub uzupełnieniu ich treści o zagadnienia o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych. W przypadku tych dokumentów nie ma jednak wymogów formalnych. Ograniczenia formalne nie dotyczą również zarządzenia w sprawie zagadnień o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych, które mieści się w ramach ogólnych uprawnień pracodawcy do określania organizacji i porządku w zakładzie pracy oraz wydawania poleceń służbowych w rozumieniu art. 100 § 1 K.p. (dotyczą pracy i nie są sprzeczne z przepisami prawa i umową o pracę). Zarządzenie pracodawcy to sformalizowana postać polecenia przewidującego obowiązek przestrzegania przez pracownika określonych procedur lub przyznającego dodatkowe uprawnienia (por. wyrok SN z 4 czerwca 2008 r., sygn. akt II PK 323/07, OSNP 2009/21-22/276). Nie jest ono źródłem prawa pracy, lecz oświadczeniem woli pracodawcy (por. m.in. wyroki SN z 5 czerwca 2007 r., sygn. akt III PK 17/07 i z 9 czerwca 2016 r., sygn. akt III PK 134/15).
Przykład |
Pracodawca zdecydował się unormować całościowo kwestię kształcenia i dokształcania pracowników, wprowadzając odrębny regulamin, w którym umieścił procedurę uruchamiania podnoszenia kwalifikacji zawodowych, możliwości stosowania art. 1036 K.p., politykę szkoleniową obejmującą szkolenia zawodowe w rozumieniu art. 9413 K.p. i szkolenia nieobjęte tym przepisem ani art. 1031-1036 K.p. Część wstępna oraz poświęcona podnoszeniu kwalifikacji zawodowych otrzymała następujące brzmienie:
REGULAMIN 1. Zasady ogólne Niniejszy Regulamin, dalej zwany Regulaminem, określa zasady:
§ 2. Słownik pojęć Użyte w Regulaminie pojęcia oznaczają:
§ 3. Zakres stosowania przepisów powszechnych W zakresie nieuregulowanym w Regulaminie stosuje się:
2. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych
§ 5. Procedura dotycząca zgody pracodawcy
§ 6. Świadczenia dodatkowe
§ 7. Umowa o podnoszenie kwalifikacji zawodowych
|
Załącznik nr 1. Wzór wniosku o zgodę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych
2. Umowa o podnoszenie kwalifikacji zawodowych
Pracodawca zawiera umowę o podnoszenie kwalifikacji zawodowych (popularnie zwana umową lojalnościową) określającą wzajemne prawa i obowiązki stron:
- obligatoryjnie, jeśli zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ich ukończeniu, tzw. klauzula lojalnościowa albo okres odpracowania (art. 1034 § 1 zd. 1 i § 3 K.p.),
- dobrowolnie, gdy nie chce wiązać pracownika klauzulą lojalnościową (art. 1034 § 3 K.p. w zw. z art. 3531 K.c.).
Według art. 1034 § 1 K.p. taka umowa ma być zawarta na piśmie. Jednak ta forma nie jest zastrzeżona pod rygorem nieważności, a zatem została przewidziana dla celów dowodowych (art. 73-74 K.c. i przewodnik PIP). Tym samym jej niezachowanie nie unieważnia umowy przyjętej przez strony w innej formie (np. dokumentowej, ustnej czy dorozumianej), chociaż istnieje też stanowisko przeciwne, które naszym zdaniem jest zbyt daleko idące. Należy jednak zwrócić uwagę, że brak formy pisemnej może utrudnić dochodzenie roszczeń obu stronom umowy oraz odróżnienie podnoszenia kwalifikacji zawodowych od kształcenia na innych zasadach.
Ważne: Umowa o podnoszenie kwalifikacji zawodowych nie może zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracownika niż przepisy kodeksowe. |
W jej treści nie trzeba powtarzać uprawnień pracownika w zakresie odpłatnego urlopu szkoleniowego i zwolnienia od pracy, zapisanych w art. 1031 § 2 i art. 1032 K.p. Można w niej określić zwiększenie ich wymiaru, lecz zabronione jest jego zmniejszanie albo w ogóle wyłączanie prawa do odpłatnego "wolnego" na podnoszenie kwalifikacji zawodowych.
Ponieważ świadczenia dodatkowe mają fakultatywny charakter, ich rodzaje i wysokość powinny być wskazane w umowie o podnoszenie kwalifikacji zawodowych, jeżeli pracodawca przyznaje je pracownikom. W jej postanowieniach musi się także znaleźć okres, jaki pracownik ma przepracować u pracodawcy po zakończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych (tzw. okres odpracowania), który nie może być jednak dłuższy niż 3 lata. Od niego (albo od okresu zatrudnienia w czasie podnoszenia kwalifikacji) zależy bowiem kwota dodatkowych świadczeń, jaką pracownik będzie musiał zwrócić w razie wystąpienia sytuacji wymienionej w art. 1035 K.p. Zdaniem resortu pracy, pracodawca nie powinien zamieszczać w umowie okresu odpracowania, jeśli nie finansuje pracownikowi żadnych dodatkowych świadczeń związanych z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych (stanowisko MPiPS z 12 sierpnia 2010 r., znak DPR-III-053-80457/TW/AGr/10).
Przykład |
Załącznik nr 2 do Regulaminu kształcenia i dokształcania pracowników z poprzedniego przykładu otrzymał następujące brzmienie:
Załącznik 2. Wzór umowy o podnoszenie kwalifikacji zawodowych
Wzór umowy o podnoszenie kwalifikacji zawodowych jest dostępny na naszej stronie internetowej www.druki.gofin.pl.
Umowa o podnoszenie kwalifikacji jedynie uzupełnia stosunek pracy (por. wyrok SN z 20 kwietnia 2006 r., sygn. akt I UK 260/05, OSNP 2007/9-10/140). Stąd w wyroku z 10 maja 2023 r. (sygn. akt I PSKP 27/22) Sąd Najwyższy stwierdził, że: "Skoro umowa o podnoszenie kwalifikacji zawodowych jest odrębną od umowy o pracę umową, to tym samym, mając na uwadze treść art. 3531 K.c. w związku z art. 300 K.p., byłaby umową nieważną tylko wówczas, gdyby była sprzeczna z przepisami ustawy, a przede wszystkim zasadą prawa pracy przewidzianą w art. 17 K.p. w postaci obowiązku pracodawcy ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych.".
www.KodeksPracy.pl - Regulaminy zakładowe:
Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz, wejdź do serwisu | ||
www.VademecumKadrowego.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
Terminarz
10.10.2024 (czwartek)
15.10.2024 (wtorek)
GOFIN PODPOWIADA - Prawo pracy
Kompleksowe opracowania tematyczne
WSKAŹNIKI - Prawo pracy
Bieżące wskaźniki wraz z archiwum
KALKULATORY
Narzędzia księgowego i kadrowego
PRZEPISY PRAWNE
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
FORUM - Prawo pracy
Forum aktywnych księgowych i kadrowców
|