Dokonywanie potrąceń w przypadku dwóch wypłat w ciągu miesiąca

Na początku czerwca br., w związku z zamknięciem okresu rozliczeniowego dłuższego niż miesiąc, wypłacimy niektórym pracownikom dodatki z przekroczenia normy średniotygodniowej. Ponadto, na koniec miesiąca nastąpi wypłata wynagrodzenia zasadniczego. Czy w przypadku niealimentacyjnego zajęcia wynagrodzenia za pracę dopuszczalną kwotę potrącenia i kwotę wolną należy ustalić dla każdego świadczenia osobno, czy od łącznej sumy wynagrodzeń wypłaconych w czerwcu br.? W jaki sposób należy dokonać potrącenia, jeżeli w jednym miesiącu miałaby miejsce wypłata trzynastej pensji i wynagrodzenia zasadniczego?

Jak wynika ze stanu faktycznego przytoczonego w pytaniu, w czerwcu 2013 r., obok wynagrodzenia zasadniczego, wypłacony zostanie składnik wynagrodzenia za okresy dłuższe niż miesiąc. W takim przypadku zastosowanie znajduje art. 87 § 8 K.p., zgodnie z którym potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia. Oznacza to ustalenie dopuszczalnej granicy potrąceń i - w odniesieniu do potrąceń niealimentacyjnych - kwoty wolnej od potrąceń, od łącznej sumy wynagrodzenia za pracę w danym miesiącu.

Analogiczny sposób dokonywania potrąceń należy zastosować w przypadku wypłaty w danym miesiącu wynagrodzenia zasadniczego i dodatkowego wynagrodzenia rocznego dla pracowników sfery budżetowej, tzw. trzynastki. Dla celów dokonywania potrąceń trzynasta pensja jest bowiem traktowana tak jak wynagrodzenie za pracę. Należy przy tym zauważyć, że dokonanie "zbiorczego" potrącenia w drugim co do kolejności terminie wypłaty wynagrodzenia, w niektórych sytuacjach może skutkować uniemożliwieniem potrącenia lub jego zaniżeniem. Z takim przypadkiem możemy mieć do czynienia m.in. w razie wystąpienia nieobecności w pracy, za którą pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Dlatego też w praktyce pracodawca w sytuacji, o której mowa w pytaniu, powinien dokonać potrącenia, o którym mowa w art. 87 § 8 K.p. z rozbiciem na dwa etapy, tj.:

• dokonać potrącenia w odniesieniu do składnika wynagrodzenia przysługującego za okres dłuższy niż miesiąc, wypłaconego w trakcie miesiąca,
   
• dokonać potrącenia z wynagrodzenia za pracę płatnego na koniec miesiąca.

W pierwszym terminie, kiedy to wypłaca się tylko jeden, określony składnik wynagrodzenia za pracę (tu dodatki z tytułu przekroczenia normy średniotygodniowej) przy potrąceniu należy ustalić dopuszczalną kwotę potrącenia oraz kwotę wolną w odniesieniu do tego składnika. Natomiast w drugim terminie wypłaty wynagrodzenia (zasadniczego) należy dokonać potrącenia "korygującego". W tym celu należy zsumować uzyskane w danym miesiącu składniki wynagrodzenia, dokonując od uzyskanej kwoty odliczeń podatkowo-składkowych i ustalając dopuszczalną kwotę potrącenia. Następnie trzeba ustalić ostateczną kwotę potrącenia, po uwzględnieniu potrącenia dokonanego w pierwszym terminie płatności. Na koniec należy sprawdzić, czy potrącenie pełnej, dopuszczalnej kwoty nie naruszy kwoty wolnej.

Dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia za pracę i dodatkowego wynagrodzenia rocznego - stanowisko MPiPS

"(…) Zgodnie z art. 87 § 8 K.p., potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia. W takim przypadku ograniczenia w dokonywaniu potrąceń pod postacią granic i kwot wolnych od potrąceń mają zastosowanie do kwoty wynagrodzeń przypadających do wypłacenia w danym miesiącu. Na warunkach określonych w tych przepisach następują potrącenia m.in. z dodatkowego wynagrodzenia rocznego (art. 87 § 5 K.p.). (…) jeżeli w danym miesiącu następuje wypłata wynagrodzenia za pracę oraz dodatkowego wynagrodzenia rocznego, to oba te świadczenia należy zsumować i od tak ustalonej kwoty dokonać potrącenia stosując kwotę wolną określoną w art. 87¹ lub art. 91 § 2 K.p." (pismo z 16 maja 2013 r.).