Ustalanie podstawy wymiaru wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy

1) W skład wynagrodzenia pracownika wchodzi comiesięczna prowizja, która jest wypłacana po uiszczeniu należności przez kontrahenta. W przypadku gdy pracownik korzysta z urlopu nie wypłacamy prowizji za okres urlopu, lecz wynagrodzenie urlopowe ustalone na podstawie prowizji z trzech poprzednich miesięcy. Czy jest to prawidłowe?

Na tak zadane pytanie nie można odpowiedzieć jednoznacznie. Niezbędna jest tu informacja na temat zasad wypłaty prowizji, a zwłaszcza jej podstawy tzn. czy jest ona efektem pracy indywidualnej pracownika, czy zbiorowej całej załogi.

W myśl art. 172 K.p. za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował. W celu realizacji dyspozycji zawartej w powołanym przepisie:

składniki stałe miesięczne (np. stawka zasadnicza) uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w kwocie należnej w miesiącu korzystania z urlopu (w praktyce wypłaca się je w całości), natomiast
składniki zmienne za okresy nie dłuższe niż miesiąc (tu prowizja) uwzględnia się w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 (przy znacznych wahaniach nie więcej niż 12) miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

Należy więc uznać, że w wynagrodzeniu urlopowym uwzględnia się wypłacone w poprzednim okresie prowizje.

Z informacji zawartych w pytaniu wynika, że prowizja przysługuje w tym miesiącu, w którym sfinalizowano zamówienie (przez zapłatę należności), a nie w tym, w którym zmówienia zostały złożone (przyjęte). Powyższe nie narusza przepisów prawa, przy czym powinno wyraźnie wynikać z aktów prawa wewnętrznego regulujących te kwestie.

Przechodząc do zagadnienia wypłaty prowizji w okresie korzystania z urlopu, to wobec tego, że wynagrodzenie za urlop uwzględnia prowizję z poprzednich miesięcy, wypłata prowizji bieżącej może stawiać pracownika w uprzywilejowanej sytuacji. Ma to jednak miejsce tylko wówczas, gdy prowizja jest efektem pracy całego zespołu, a nie indywidualnej tego pracownika. W tym drugim przypadku utrata prawa do prowizji bezpodstawnie obniżałaby wysokość wynagrodzenia za pracę.

Przykład

Pracownik jest wynagradzany stałą stawką miesięczną oraz prowizją od sprzedaży będącą pochodną wyników osiągniętych przez wszystkich pracowników, wypłacaną według zasad wskazanych w pytaniu na koniec każdego miesiąca.

W październiku br. pracownik skorzystał z 2 tygodni urlopu wypoczynkowego. Pracodawca wypłacił mu w za ten miesiąc pełne wynagrodzenie zasadnicze oraz wynagrodzenie urlopowe obliczone na podstawie prowizji wypłaconej od lipca do września 2014 r.

Załóżmy, że pracownikowi wypłacono również prowizję od zamówień opłaconych w październiku 2014 r. oraz, że będzie otrzymywał prowizję w każdym następnym miesiącu w pełnej wysokości. Jego urlop zostanie opłacony prowizją "podwójnie", a wynagrodzenie będzie korzystniejsze niż pracowników nieprzebywających na urlopie. Przyjęcie zasad ograniczających prowizję wydaje się więc uzasadnione.

Sytuacja wyglądałaby inaczej, gdyby prowizja była efektem pracy indywidualnej. Wówczas w miesiącach następujących po urlopie z racji mniejszej liczby zamówień wysokość prowizji z pewnością by spadła. W tych okolicznościach ograniczenie prowizji za okres urlopu należałoby uznać za nieprawidłowe.

Sposób naliczania prowizji pracodawca powinien ustalić w przepisach wewnątrzzakładowych, których wykładni dokonuje ich autor.

Zwracamy uwagę! Niezależnie od zasad wypłaty poszczególnych składników wynagrodzenia, pracodawca musi pamiętać o gwarancji wynagrodzenia minimalnego. Jeżeli w danym miesiącu, z uwagi na terminy wypłat niektórych składników wynagrodzenia lub rozkład czasu pracy, wynagrodzenie pracownika (z uwzględnieniem składników zaliczanych) jest niższe od minimalnego wynagrodzenia, następuje uzupełnienie wynagrodzenia do tej wysokości w postaci wyrównania - art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. nr 200, poz. 1679 z późn. zm.).

2) Oprócz wynagrodzenia zasadniczego pracownik otrzymuje zwrot kosztów zakwaterowania oraz dojazdów, od których opłacane są składki na ubezpieczenia społeczne. Czy kwoty te należy uwzględniać w podstawie wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy?

Nie, gdyż nie są to świadczenia o charakterze wynagrodzeniowym.

Metodę obliczania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy regulują przepisy Kodeku pracy, a precyzują przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. nr 2, poz. 14 z późn. zm.), dalej rozporządzenia urlopowego. Stosownie do § 6 tego aktu wykonawczego, do podstawy przyjmuje się wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy, z wyłączeniami wyliczonymi w tym przepisie, wśród których nie ma wymienionych w pytaniu. Jednak, pomimo iż w powołanej normie jest mowa nie tylko o wynagrodzeniu, ale również innych świadczeniach, to biorąc pod uwagę treść art. 172 K.p. (za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował…) do podstawy przyjmuje się tylko świadczenia o charakterze wynagrodzeniowym. Nie można do nich zaliczyć zwrotu poniesionych kosztów (tu przejazdów czy zakwaterowania).