Zakup przez pracodawcę pralki i środków piorących a ekwiwalent za pranie odzieży roboczej

Czy zakup przez pracodawcę pralki wraz z niezbędnymi detergentami do prania odzieży roboczej i udostępnienie jej pracownikom w pomieszczeniu socjalnym zwalnia go z obowiązku wypłaty ekwiwalentu za ich pranie przez pracowników?

Odzież i obuwie robocze przysługują pracownikom od pracodawcy nieodpłatnie w przypadku, gdy ich odzież własna może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu, oraz gdy jest to niezbędne z uwagi na wymagania technologiczne, sanitarne lub bhp (art. 237⁷ § 1 K.p.). Obowiązek utrzymania standardów higieny w zakresie odzieży roboczej wynika z art. 237⁹ § 2 K.p. Przepis ten wymaga, aby odzież i obuwie robocze posiadały właściwości użytkowe nakazując pracodawcy zapewnienie ich prania i konserwacji. Jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, ustawodawca dopuszcza w § 3 powołanego przepisu, aby czynności te wykonywali pracownicy. Warunkiem jest wypłacanie przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości poniesionych przez pracownika kosztów. W tym kontekście zakup pralki i niezbędnych detergentów należy traktować jako stworzenie w zakładzie pracy warunków do prania odzieży roboczej przez pracowników. Zakładając, że pralka jest udostępniona pracownikom w pomieszczeniu socjalnym na terenie zakładu pracy, pracodawca pokrywa również koszty mediów, czyli energii elektrycznej i wody, zużywanych przez to urządzenie oraz koszt odprowadzania ścieków generowanych w procesie prania. Na pracodawcy spoczywają ponadto koszty amortyzacji i eksploatacji w tym serwisu zakupionej pralki. W efekcie sporna pozostaje wyłącznie kwestia czynności związanych z obsługą urządzenia i praniem odzieży (np. z suszeniem prania). W tej sytuacji pracodawca może przewidzieć, że każdy pracownik wykonuje pranie swojej odzieży samodzielnie, np. 2 razy w tygodniu lub ewentualnie wyznaczyć osobę odpowiedzialną za obsługę pralki, która będzie nastawiała pranie za wszystkich pracowników sukcesywnie, w miarę zgromadzenia ilości prania pozwalającej na pełne załadowanie bębna pralki. Niezależnie od dokonanego wyboru warto zadbać, aby wykonywanie tych czynności odbywało się w godzinach pracy. Skoro obowiązek prania odzieży roboczej spoczywa na pracodawcy, przeniesienie go na pracownika odbywa się w drodze polecenia przełożonego dotyczącego pracy. W efekcie czas niezbędny na wykonanie czynności związanych z praniem odzieży powinien być wliczony do czasu pracy.

Pranie odzieży roboczej jest kolejnym procesem związanym z obsługą urządzeń, który pojawi się w procesie świadczenia pracy. Dbając o względy BHP pracodawca powinien rozważyć co najmniej zamieszczenie w okolicy pralki instrukcji BHP przy jej obsłudze. Warto dodatkowo przemyśleć wprowadzenie informacji o praniu odzieży roboczej do skierowania na profilaktyczne badania lekarskie oraz ujęcie związanych z tym zagrożeń w ocenie ryzyka zawodowego na stanowiskach, na których pracownicy są zobowiązani do korzystania z odzieży roboczej.

Zwracamy uwagę! Powierzanie pracownikowi prania odzieży roboczej, która w wyniku stosowania w procesie pracy uległy skażeniu środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi jest niedopuszczalne (art. 237¹⁰ K.p.).