Badania lekarskie pracowników kierujących pojazdami

Czy pracownicy niebędący kierowcami, prowadzący w ramach obowiązków służbowych samochody prywatne lub firmowe, powinni posiadać badania lekarskie wymagane dla kierowców? Czy ma znaczenie częstotliwość korzystania z samochodu? Jaki jest zakres takich badań i jak postąpić w przypadku, gdy pracownicy mają ważne badania lekarskie?

Pracownicy, którzy w ramach obowiązków służbowych korzystają z firmowego lub prywatnego samochodu osobowego nie są kierowcami w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (...) o ile strony nie ustaliły takiego rodzaju zatrudnienia w umowie o pracę. Takie wnioski płyną z analizy stanowiska Departamentu Prawnego Głównego Inspektoratu Pracy z dnia 11 sierpnia 2008 r. w sprawie umów o pracę kierowców (...).

Powyższe nie oznacza jednak, że fakt prowadzenia pojazdu w ramach zatrudnienia nie ma wpływu na obowiązki pracodawcy z dziedziny bhp. Prowadzenie samochodu osobowego czy lekkiego pojazdu dostawczego jest elementem ryzyka zawodowego pracownika oraz potencjalnym zagrożeniem dla samego pracownika i innych użytkowników ruchu drogowego. Z tego względu w przypadku stanowisk, na których występuje konieczność kierowania pojazdami, pracodawca ma obowiązek upewnić się, czy pracownik jest zdolny do wykonywania tego rodzaju pracy. W tym celu, w skierowaniu na wstępne badania lekarskie kandydata, a następnie w skierowaniach na badania okresowe i kontrolne pracownika, powinna znaleźć się informacja, że do jego obowiązków należy prowadzenie pojazdu. Na tej podstawie lekarz przeprowadzający badania lekarskie w ramach jednostki medycyny pracy, z którą zakład podpisał stosowną umowę, będzie mógł rozszerzyć zakres badań o wymagane od niedawna konsultacje okulistyczne oraz badania zjawiska olśnienia oraz widzenia zmierzchowego. Obowiązek przeprowadzania dodatkowych badań i konsultacji okulistycznych w przypadku osób kierujących pojazdem w ramach obowiązków służbowych został wprowadzony do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004 r. (...).

Ważne: Od 29 czerwca 2011 r. lekarz medycyny pracy ma obowiązek kierować pracowników, którzy prowadzą w ramach zatrudnienia np. samochody osobowe, na dodatkowe konsultacje okulistyczne oraz badania oceniające widzenie zmierzchowe i zjawisko olśnienia.

Na powinność przeprowadzenia dodatkowych badań i konsultacji okulistycznych nie ma wpływu częstotliwość, z jaką samochód będzie wykorzystywany przy realizacji obowiązków służbowych ani fakt, że stanowi on własność pracownika. Niezależnie od tego, czy pracownik korzysta z samochodu codziennie, czy sporadycznie oraz bez względu na to, kto jest jego właścicielem (pracodawca czy pracownik), fakt prowadzenia pojazdu w ramach obowiązków służbowych musi być wskazany w skierowaniu na badania profilaktyczne, wykonane przed dopuszczeniem pracownika do tego typu pracy. Potwierdziło to Ministerstwo Zdrowia w stanowisku z dnia 28 czerwca 2011 r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (...) wskazując, że takie działanie ma na celu dostosowanie rodzimych przepisów do dyrektyw UE.

Powyższe dotyczy wyłącznie pracowników, którzy kierują pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony oraz skonstruowanych do przewozu maksymalnie 9 osób licząc z kierowcą. (...)