Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 15 (770) z dnia 20.05.2012

Obowiązki pracodawcy po wystąpieniu wypadku przy pracy

1) Nasz pracownik doznał niegroźnego urazu podczas wykonywania pracy. Obrażenia ograniczyły się tylko do powierzchownych potłuczeń. Czy musimy zgłosić ten wypadek w Państwowej Inspekcji Pracy?

Nie. Zgodnie z art. 234 § 2 Kodeksu pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.), dalej K.p., zgłoszenie do właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora jest wymagane tylko wówczas, gdy zaistniał wypadek śmiertelny, ciężki lub zbiorowy (tj. któremu uległy dwie lub więcej osób).

Termin zgłoszenia ciężkiego, zbiorowego czy śmiertelnego wypadku przy pracy nie został określony w sposób konkretny. Przepisy nakazują dokonanie zawiadomienia odpowiednich organów niezwłocznie. Nie oznacza to wymogu dokonania takiego zgłoszenia w pierwszej kolejności, poza wszystkimi innymi niezbędnymi czynnościami. W razie wypadku pracodawca przede wszystkim powinien podjąć działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie dla innych osób (m.in. poprzez zabezpieczenie terenu wypadku) oraz udzielić pierwszej pomocy poszkodowanemu. Dopiero później (choć bez zbędnej zwłoki) należy przekazać informację o wypadku wskazanym w art. 234 § 2 K.p. organom. Forma zawiadomienia inspektora i prokuratora nie jest określona przepisami prawa pracy. Z treści zawiadomienia powinno wynikać gdzie i kiedy miało miejsce zdarzenie, na czym polegało oraz kto został poszkodowany.

WAŻNE: Zgłoszenie wypadku powinno zostać dokonane w takim terminie, aby umożliwić odpowiednim organom oględziny miejsca zdarzenia bezpośrednio po jego wystąpieniu.

Należy podkreślić, że dokonanie jakichkolwiek zmian lub uruchomienie maszyn i urządzeń na miejscu zdarzenia, w przypadku ciężkiego, zbiorowego lub śmiertelnego wypadku przy pracy, może być dokonane po wcześniejszym uzgodnieniu z inspektorem pracy i prokuratorem. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy zachodzi konieczność ratowania osób lub mienia albo zapobieżenia grożącemu niebezpieczeństwu.

W piśmiennictwie przeważa pogląd, że nie tylko zaniechanie zgłoszenia wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, ale także spóźnione ich zgłoszenie, może spowodować pociągnięcie do odpowiedzialności z art. 221 Kodeksu karnego (Dz. U. z 1997 r. nr 88, poz. 553 ze zm.). Należy też pamiętać, że Kodeks pracy uznaje takie zaniechanie za wykroczenie przeciwko prawom pracownika.

2) Pracownik, który uległ wypadkowi przy pracy, złożył pracodawcy wniosek o skompletowanie i skierowanie do ZUS dokumentacji powypadkowej w celu uzyskania przez niego jednorazowego odszkodowania. Czy zakład pracy jest do tego zobowiązany?

Tak. Płatnik składek (pracodawca) - na wniosek poszkodowanego bądź w przypadku jego śmierci, na wniosek uprawnionego członka rodziny - jest zobowiązany do skompletowania i przekazania dokumentacji niezbędnej do ustalenia uszczerbku na zdrowiu do terenowej jednostki organizacyjnej ZUS. Zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz. U. nr 234, poz. 1974 ze zm.), do dokumentacji tej należy m.in.:

• protokół powypadkowy,

• karta wypadku,

• zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod którego opieką znajduje się ubezpieczony,

• odpis aktu zgonu - w przypadku zgonu osoby, która uległa wypadkowi przy pracy, lub u której stwierdzono chorobę zawodową.

Pracodawca przekazuje wniosek wraz z dokumentacją do ZUS po zakończeniu leczenia i rehabilitacji przez poszkodowanego. Tylko wówczas lekarz orzecznik będzie mógł przeprowadzić wiarygodne badanie ustalające, czy powstał stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu oraz ocenić jego związek z wypadkiem. ZUS wskazuje termin badania ubezpieczonego przez lekarza orzecznika w ciągu 7 dni od dnia otrzymania wniosku. Lekarz orzecznik ustala w procentach stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu według oceny procentowej stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, określonej w załączniku do wskazanego wyżej aktu wykonawczego.