kodeks pracy, prawo pracy, kodeks pracy 2024 tekst jednolity
lupa
A A A

Ubezpieczenia i Prawo Pracy nr 10 (460) z dnia 10.05.2018

Prawo do odprawy i odszkodowania, gdy pracownik rozwiązał umowę w trybie natychmiastowym

W związku z utratą płynności finansowej przez kilka miesięcy wypłacaliśmy pracownikom wynagrodzenie średnio z jedno- lub dwutygodniowym opóźnieniem. Okoliczność ta była przyczyną rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia przez jednego z pracowników. Obecnie żąda on wypłaty odprawy pieniężnej. Czy ma do tego prawo? Nadmieniamy, że obowiązuje nas ustawa o zwolnieniach grupowych.

Obowiązek wypłaty odprawy pieniężnej nie wynika wprost z żadnego przepisu. Jednak Sąd Najwyższy w uchwale z 2 lipca 2015 r. (sygn. akt III PZP 4/15, OSNP 2016/1/1) wywiódł go z faktu, że: "(...) jeśli pracownik rozwiązuje umowę o pracę ze względu na ciężkie naruszenie wobec niego przez pracodawcę podstawowych obowiązków, to czyni to z powodu zachowania pracodawcy, co uzasadnia twierdzenie, że jest to przyczyna rozwiązania stosunku niedotycząca pracownika także w rozumieniu art. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych. Dlatego, jeśli pracownik rozwiązuje z tego powodu stosunek pracy, to zrównanie przez art. 55 § 3 K.p. skutków takiego rozwiązania ze skutkami wypowiedzenia umowy o pracę, powinno dotyczyć także prawa do odprawy z art. 8 ustawy o zwolnieniach grupowych (...)".

Obydwa świadczenia, a więc zarówno odprawa (o ile spełnione są przesłanki z ustawy o zwolnieniach grupowych), jak i odszkodowanie, powinny zostać pracownikowi wypłacone niezależnie. Pierwsze z nich, przewidziane w art. 8 ustawy o zwolnieniach grupowych jest świadczeniem przysługującym na zakończenie stosunku pracy, które ma charakter gratyfikacyjno-rekompensacyjny, natomiast drugie wynikające z art. 55 § 11 K.p. ma charakter ustawowy - jest to odszkodowanie i zadośćuczynienie za bezprawne działanie pracodawcy. Ich funkcje są więc różne (por. uchwałę SN z 13 grudnia 1990 r., sygn. akt III PZP 22/90, OSNC 1991/5-6/64 oraz ww. wyrok SN z 2 lipca 2015 r.).

Ważne: Jedną z przesłanek rozwiązania umowy bez wypowiedzenia jest dopuszczenie się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika.

W sytuacji zaprezentowanej w pytaniu można mieć wątpliwości, czy takie opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia stanowi uzasadnioną podstawę rozwiązania przez pracownika umowy bez wypowiedzenia. Kluczowym będzie więc ustalenie, czy przedstawione zachowanie pracodawcy należy zakwalifikować jako ciężkie naruszenie obowiązków wobec pracownika, a ponieważ jest to pojęcie niedookreślone, to dla jego wykładni należy posłużyć się dorobkiem orzeczniczym. Sąd Najwyższy w wyroku z 18 maja 2017 r. (sygn. akt II PK 119/16) przyjął, że: "(...) Przestrzeganie profesjonalizmu obliguje pracodawcę do takiego działania, aby w razie braku rzeczywistych środków finansowych na wynagrodzenia, niezwłocznie uzyskać takie środki z innego źródła (na przykład z otwartego kredytu bankowego). W tym kontekście przesłanką rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia ze względu na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika i uzyskania odszkodowania (art. 55 § 11 K.p.) jest wina pracodawcy polegająca na niedochowaniu należytej staranności. (...) Trudna sytuacja finansowa pracodawcy, wynikająca z niesolidności kontrahentów, nie neguje naruszenia należytej staranności pracodawcy, wpływającej na subsumcję art. 55 § 11 K.p. (...)". Pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi w terminie całego należnego wynagrodzenia, narusza swój podstawowy obowiązek z winy umyślnej, nawet jeśli niepozyskanie środków finansowych na ten cel było przezeń niezawinione (por. wyrok SN z 20 listopada 2008 r., sygn. akt III UK 57/08). Poza tym zdaniem Sądu Najwyższego, przesłanką do rozwiązania umowy o pracę w omawianym trybie jest nie tylko całkowite zaprzestanie wypłacania wynagrodzenia, ale również wypłacanie go nieterminowo lub w zaniżonej wysokości (por. wyrok SN z 18 marca 2015 r., sygn. akt I PK 197/14, OSNP 2017/1/4). Pracodawca, który nie reguluje całego należnego wynagrodzenia w terminie, narusza swój obowiązek umyślnie, nawet jeżeli nie było jego winy w tym, że tych środków nie pozyskał.

Samo jednak wskazanie winy pracodawcy nie jest wystarczające, aby uznać, że dopuścił się on naruszenia obowiązków w sposób ciężki (a jedynie takie naruszenie daje pracownikowi prawo do rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym). Do tego bowiem dochodzi tylko wtedy, gdy brak zachowania należytej staranności przez zatrudniającego powoduje w znacznym stopniu naruszenie życiowych interesów zatrudnionego. W konsekwencji, jak wskazał Sąd Najwyższy w powołanym wcześniej wyroku z 18 maja 2017 r.: "(...) pracownik nie jest uprawniony do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 55 § 11 K.p., jeżeli naruszenie podstawowego obowiązku przez pracodawcę nie wpłynęło negatywnie na jego sytuację (...)". Z powyższego zatem wynika, że nie dla każdego pracownika opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia będzie dotkliwe, nie w każdym przypadku wystąpi niemożność realizacji przez pracownika jego (i jego rodziny) życiowych potrzeb, a w związku z tym, nie każde naruszenie będzie niosło za sobą zagrożenie dla jego istotnych interesów (por. wyroki SN z 21 października 2015 r., sygn. akt II PK 278/14 i z 10 listopada 2010 r., sygn. akt I PK 83/10). Ciężkie naruszenie obowiązków pracodawcy wobec pracownika, należy rozpatrywać indywidualnie.

Zwracamy uwaga! W razie nieuzasadnionego rozwiązania umowy w trybie natychmiastowym przez pracownika, pracodawca może domagać się od niego odszkodowania.

Pracownik musi się liczyć z ewentualnymi, negatywnymi konsekwencjami swojego działania. Jednakże niezasadność rozwiązania umowy pracodawca może wykazać tylko przed sądem (względnie w ugodzie). Odszkodowanie zostanie więc wypłacone zatrudniającemu wtedy, gdy tak orzeknie sąd.

www.KodeksPracy.pl - Wynagrodzenia i inne świadczenia:

 Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz,
wejdź do serwisu
www.RozliczenieWynagrodzenia.pl » 
Więcej w zasobach płatnych

Serwis Głównego Księgowego

Gazeta Podatkowa

Terminarz

marzec 2024
PN WT ŚR CZ PT SO ND
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
12
13
14
16
17
18
19
21
22
23
24
26
27
28
29
30
31
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
ASYSTENT GOFIN - Darmowa aplikacja dla Księgowych
sklep.gofin.pl - RABATY, NAGRODY, PROMOCJE
NEWSLETTERY
Fachowe czasopisma - PoznajProdukty.gofin.pl
Vademecum Kadrowego - kompleksowo opracowane zagadnienia z prawa pracy
Wszystko o urlopach pracowniczych - wypoczynkowy, bezpłatny, macierzyński, szkoleniowy
UMOWA O PRACĘ - druk, przykład. Wypowiedzenie (rozwiązanie) umowy o pracę.

GOFIN PODPOWIADA - Prawo pracy

Kompleksowe opracowania tematyczne

WSKAŹNIKI - Prawo pracy

Bieżące wskaźniki wraz z archiwum

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o., ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. 95 720 85 40, faks 95 720 85 60
Wydawnictwo Podatkowe GOFIN
Szanowny Użytkowniku !
Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami oraz wyrażenie dobrowolnej zgody poprzez kliknięcie przycisku "Zgadzam się".
Pamiętaj, że zawsze możesz wycofać zgodę.

Serwis internetowy, z którego Pani/Pan korzysta używa plików cookies w celu:

  • niezbędnego zapewnienia prawidłowego działania Serwisów (utrzymania sesji),
  • realizacji funkcjonalności ułatwiających obsługę Serwisu,
  • analizy statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
  • zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu wyświetlenia reklam produktów własnych i klientów reklamowych.
Pliki cookies

Są to pliki instalowane w urządzeniach końcowych osób korzystających z Serwisu, w celu administrowania Serwisem, dostosowania treści Serwisu do preferencji użytkownika, utrzymania sesji użytkownika oraz dla celów statystycznych i targetowania reklamy (dostosowania treści reklamy do indywidualnych potrzeb użytkownika). Informujemy, że istnieje możliwość określenia przez użytkownika Serwisu warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do informacji zawartych w plikach cookies za pomocą ustawień przeglądarki lub konfiguracji usługi. Szczegółowe informacje na ten temat dostępne są u producenta przeglądarki, u dostawcy usługi dostępu do internetu oraz w Polityce prywatności i plików cookies.

Administratorzy

Administratorem Pana/Pani danych osobowych w związku z korzystaniem z Serwisu internetowego i jego usług jest Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. Administratorem danych osobowych w plikach cookies w związku z wyświetleniem analizy statystyk i wyświetlaniem spersonalizowanych reklam są partnerzy Wydawnictwa Podatkowego GOFIN sp. z o.o., Google Inc, Facebook Inc.

Jakie ma Pani/Pan prawa w stosunku do swoich danych osobowych?

Wobec swoich danych mają Pan/Pani prawo do żądania dostępu do swoich danych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych, prawo do cofnięcia zgody.

Podstawy prawne przetwarzania Pani/Pana danych osobowych
  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z wykonaniem umowy.

    Umowa w naszym przypadku oznacza akceptację regulaminu naszych usług. Jeśli zatem akceptuje Pani/Pan umowę na realizację danej usługi, to możemy przetwarzać Pani/Pana dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.

  • Niezbędność przetwarzania danych w związku z prawnie uzasadnionym interesem administratora.

    Dotyczy sytuacji, gdy przetwarzanie danych jest uzasadnione z uwagi na usprawiedliwione potrzeby administratora, tj. dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszania naszych usług, jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług administratora.

  • Dobrowolna zgoda.

    Aby móc realizować cele:
    - zapamiętania Pani/Pana decyzji w Serwisach w zakresie korzystania z dostępnych opcjonalnie funkcjonalności,
    - analiz statystyk ruchu i reklam w Serwisach,
    - wyświetlania spersonalizowanych reklam produktów własnych i klientów reklamowych w związku z odwiedzaniem niniejszego Serwisu internetowego partnerzy Wydawnictwa Podatkowego Gofin sp. z o.o. muszą mieć możliwość przetwarzania Pani/Pana danych.

Potrzebna jest Nam Pani/Pana dobrowolna zgoda na zapisy w plikach cookies w celach realizacji powyższych celów.
W związku z powyższymi wyjaśnieniami prosimy o wyrażenie dobrowolnej zgody na zapisywanie informacji w plikach cookies przez kliknięcie przycisku „Zgadzam się” lub „Nie teraz” w przypadku braku zgody. Istnieje możliwość skorzystania z „ustawień zaawansowanych” plików cookies w celu określenia indywidualnych zgód na zapis wybranych plików cookies realizujących wybrane cele.